Vào năm 1970, đất nước ta đang trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, tình hình kinh tế - xã hội gặp nhiều khó khăn. Trong bối cảnh đó, việc tinh giản bộ máy hành chính nhằm tăng hiệu quả quản lý, giảm biên chế gián tiếp và tập trung nguồn lực cho sản xuất, chiến đấu là một yêu cầu cấp thiết. Chỉ thị số 115 CT.UB ra đời với mục tiêu chấn chỉnh tổ chức, nâng cao năng suất lao động và hiệu suất công tác trong các cơ quan các ngành các cấp tỉnh, huyện, góp phần hoàn thành kế hoạch Nhà nước năm 1970, thực hiện đúng mức chủ trương Nghị quyết của Trung ương.

Chỉ thị số 115 CT.UB ngày 22 tháng 8 năm 1970, Uỷ ban Hành chính tỉnh Nghệ An nêu mục tiêu làm cho mỗi cán bộ công nhân viên quán triệt được tình hình nhiệm vụ mới, thấy được những bất hợp lý trong phân công lao động, trong cơ cấu bộ máy quản lý hiện nay, lao động gián tiếp sản xuất trong những năm gần đây phình ra quá lớn, mất cân đối trong nhiều mặt quản lý, sản xuất và đời sống,vv..., để nâng cao nhiệt tình cách mạng cho mọi người có trách nhiệm xây dựng cơ quan, ngành lớn mạnh và tự giác trước yêu cầu nhiệm vụ mới, sẵn sàng thực hiện theo sự phân công của tổ chức. Song song với việc tổ chức học tập, lãnh đạo các ngành, các cấp phải lập ngay phương án tổ chức bộ máy quản lý mới của cơ quan mình với tinh thần kiện toàn gọn nhẹ, đảm bảo chỉ đạo công tác tốt.

Chỉ thị số 115 CT.UB ngày 22 tháng 8 năm 1970 về tích cực thực hiện chấn chỉnh tổ chức, tinh giản bộ máy quản lý Nhà nước, giảm biên chế gián tiếp, tăng năng suất năngsuất lao động và hiệu suất công tác trong các ngành các cấp tỉnh, huyện ( trang 1, 2).

Nhiệm vụ được đặt ra thời điểm đó là: Các cơ quan quản lý Nhà nước, các cơ quan Đảng, đoàn thể, bộ máy hành chính quản lý các ngành sự nghiệp, bộ máy quản lý các cơ sở quốc doanh cần giảm bớt biên chế ít nhất 30% (ba mươi phần trăm) so với số có mặt hiện nay. Các hoạt động sự nghiệp, văn hóa, y tế, khoa học, giáo dục vv... phải quản lý chặt chẽ, hoạt động nào chưa cần thiết, trùng lặp thì cần giảm bớt. Riêng đối với công nhân sản xuất ở các cơ sở quốc doanh phải căn cứ vào nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh của kế hoạch Nhà nước và tính theo năng suất lao động 1964, 1965 các cân nhắc, theo điều kiện sản xuất, kinh doanh hiện nay, để xác định người cần thiết và tích cực điều chỉnh số người dôi ra.

Chỉ thị nêu rõ phải xác định chức trách cụ thể của mỗi ngành và quan hệ giữa các ngành với nhau, giữa ngành với cấp tỉnh, cấp huyện. Phân cấp cụ thể về quyền hạn, nhiệm vụ và phạm vi hoạt động công tác của mỗi ngành. Giảm bớt phòng ban, bộ phận trong ngành, cơ quan..., để tập trung đầ u mối (phấn đấu giảm 1/2 số phòng ban hiện nay) tạo điều kiện cho lãnh đạo ngành, cơ quan nắm sát tình hình và chỉ đạo công tác nhanh gọn. Trong mỗi phòng, bộ phận xác định lại chức trách của từng người thật rõ ràng, với tinh thần kiêm nhiệm thêm công tác, mỗi người làm việc "bằng hai". Từ đó để tính toán số người dôi ra cần giảm.

Mỗi cơ quan phải thực hiện bằng được việc quản lý nhân sự, giám sát giờ giấc làm việc, hiệu quả công tác của từng cán bộ nhân viên trên cơ sở chức năng của mỗi người. Thực hiện số chấm công, kiểm tra chặt chẽ trong việc thanh toán công tác phí. Thực hiện trả lương ngày làm việc, nghỉ không lý do thì phải cắt lương, ốm đau phải thực hiện theo chế độ bảo hiểm xã hội.

Chỉ thị hướng đến giảm mạnh lao động thường, lao động gián tiếp, lao động ở bộ máy hành chính quản lý, trước hết là giảm những người mới tuyển trong chiến tranh (cán bộ xã mới điều lên, lao động hợp đồng, tạm tuyển...); vận động thương binh, bệnh binh, quân nhân xuất ngũ về địa phương tham gia sản xuất. Các hợp tác xã nông nghiệp, thủ công nghiệp cần nhân đỡ đầu các anh em thương bệnh binh bố trí sắp xếp công việc ổn định cho họ. Thương binh nặng thì nuôi dưỡng săn sóc theo chế độ hiện hành. Những người đủ tiêu chuẩn về hưu, mất sức lao động thì phải khẩn trương giải quyết theo chế độ hiện hành. Những người đau ốm được Hội đồng giám định y khoa xác nhận cần điều trị, điều dưỡng thì cho đi, điều trị điều dưỡng trong ngành (nếu có) hoặc các cơ sở điều trị điều dưỡng của tỉnh, và hưởng theo chế độ điều dưỡng, không tính vào quỹ lương. 

Về thời gian thực hiện, Chỉ thị giao thực hiện trong gần 01 tháng (từ ngày 22/8/1970 đến ngày 15/9/1970), các ngành, các cơ quan các cấp tỉnh, huyện cần hoàn thành cơ bản về phương án tổ chức bộ máy quản lý của cơ quan, ngành mình theo hướng giảm ít nhất 30% cán bộ, nhân viên. Phân loại cụ thể số người dôi ra cần giải quyết và tiến hành khẩn trương việc chuyển số gián tiếp dôi ra đi các cơ sở sản xuất trong ngành hoặc tổ chức sản xuất mới để giải quyết công việc cho họ, chậm nhất đến 30/9/1970 phải hoàn thành cơ bản để đến 1/10/1970 có thể thực hiện nhận lương theo theo biên chế mới. Những người tự nguyện xin về địa phương, những người thuộc diện về hưu mất sức thì khẩn trương giải quyết nhanh gọn, đúng chính sách.

Các cơ quan, các ngành, các huyện phải thống kê cụ thể số người dôi ra sau khi sắp xếp lại tổ chức bộ máy trong ngành, báo cáo cho Uỷ ban hành chính tỉnh (Qua Ban Tổ chức Uỷ ban hành chính tỉnh) trong tháng 9 năm 1970 về tổng số cán bộ công nhân viên dôi ra sau khi đã sắp xếp tổ chức so với tổng số khi chưa sắp xếp (Số chuyển đi sản xuất các cơ sở trong ngành; số đủ điều kiện về hưu hoặc mất sức được về địa phương; đã giải quyết hoặc sắp xếp giải quyết; số tự nguyện xin về địa phương đã giải quyết hoặc sắp giải quyết…).

Chỉ thị yêu cầu Chủ tịch Uỷ ban hành chính huyện, thành và thủ trưởng các cơ quan, các ngành cần thật sự quan tâm đúng mức, làm tốt công tác chính trị tư tưởng cho cán bộ công nhân viên trong cơ quan, ngành mình để người được ở lại công tác, người đi làm nhiệm vụ mới đều nhận thức được đó là yêu cầu của cách mạng, an tâm phấn khởi, tự nguyện, tự giác với nhiệm vụ mới. Đồng thời giao trách nhiệm cho Ban Tổ chức Uỷ ban hành chính tỉnh và các ngành có liên quan hướng dẫn cụ thể cho các cơ quan, các ngành thực hiện tốt chỉ thị, hàng tháng phải báo cáo tiến bộ và kết quả thực hiện cho Uỷ hành chỉnh tỉnh theo dõi.

Qua hơn 50 năm, Chỉ thị số 115 CT.UB vẫn được Trung tâm Lưu trữ Lịch sử tỉnh Nghệ An lưu giữ và bảo quản nguyên vẹn. Đây không chỉ là một phần lịch sử quan trọng của tỉnh Nghệ An mà còn là minh chứng cho sự nỗ lực cải cách trong việc xây dựng một bộ máy nhà nước hiệu quả, gọn nhẹ từ những năm 1970. Những nội dung Chỉ thị vẫn có ý nghĩa cho đến hiện nay, nhất là khi cả nước đang thực hiện sắp xếp lại tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, tinh giản biên chế, đáp ứng được yêu cầu phát triển trong thời kỳ mới./.

                                                                                   Võ Thị Bích Lợi – Trung tâm Lưu trữ lịch sử tỉnh Nghệ An